23/10/2013 Nieuw in het Rijksarchief Gent
* Een werck seer schoon gemeten. Nieuwe studie over landboeken in het graafschap Vlaanderen van de 16de tot 18de eeuw.
Vanaf de late 16de eeuw werden in de meeste dorpen in het graafschap Vlaanderen alle percelen gemeten en beschreven voor fiscale doeleinden. Dit resulteerde in honderden zogenaamde landboeken. Deze landboeken bevatten een schat aan informatie voor de studie van landbouwgeschiedenis, sociaal-economische geschiedenis, landschapsgeschiedenis en toponymie. In de meeste gevallen waren ze ook voorzien van kaartmateriaal. In een nieuwe studie getiteld ‘Een werck seer schoon gemeten. Studie van de archiefvorming en de terminologie van de landboekhouding in het graafschap Vlaanderen (16de-18de eeuw) gaat auteur Pieter Beyls dieper in op de ontstaansgeschiedenis van deze documenten. In het eerste deel wordt de institutionele, fiscale en juridische context geschetst waarin deze documenten tot stand kwamen. Bijzondere aandacht wordt geschonken aan de plaats van het landboek in de lokale fiscale administratie. In het tweede deel behandelt Pieter Beyls de archiefvorming van de landboekhouding. Op basis van landboeken uit de regio’s Aalst en Dendermonde worden de verschillende fases bij de opmaak van een landboek uit de doeken gedaan. In het laatste deel van dit boek wordt de specifieke terminologie toegelicht die vanaf de 16de tot de 18de eeuw werd gebruikt in de landboekhouding. Het werk van Pieter Beyls is de meest diepgravende studie die over deze bron verscheen en een absolute must voor wie op lokaal vlak met landboeken en gelijkaardige fiscale documenten aan de slag wil gaan. Deze publicatie is het resultaat van een samenwerkingsverband tussen het Algemeen Rijksarchief, Rijksarchief Gent en het provinciebestuur Oost-Vlaanderen. Het boek telt 248 pagina’s en is rijkelijk geïllustreerd. Bestellen kan via rijksarchief.gent@arch.be (kostprijs: 15 euro + verzendingskosten)
* Collectie Kaarten en Plannen Rijksarchief Gent gedigitaliseerd en ontsloten
Recent werd in het Rijksarchief van Gent de omvangrijke collectie kaarten en plannen gedigitaliseerd en opnieuw ontsloten. Het betreft zo’n 3670 kaarten en plannen van de 14de tot 20ste eeuw. De historische oorsprong van deze collectie gaat terug tot de Franse periode. De kaarten van zowel overheids- als religieuze instellingen door de Franse revolutie afgeschaft kwamen in het Rijksarchief van Gent terecht. In de loop van de 19de en 20ste eeuw werd deze collectie aangevuld met kaarten en plannen uit de archieven van het bisdom Gent, de directie van het kadaster van Oost-Vlaanderen, adellijke families, gemeenten enzovoort. Dit resulteerde in een unieke verzameling handgetekende en gedrukte kaarten en plannen waarvan het historisch belang de grenzen van de provincie Oost-Vlaanderen overstijgt. Naar aanleiding van dit digitaliseringsproject werd door Pieter De Reu een nieuwe inventaris gerealiseerd van deze collectie. Deze inventaris kan online worden geraadpleegd op de website van het Algemeen Rijksarchief (www.arch.be) via de zoekrobot ‘Zoeken naar archieven’. In deze nieuwe inventaris worden de kaarten gedetailleerd omschreven en kan je zoeken op plaatsnamen en personen.
De collectie kaarten en plannen van het Rijksarchief van Gent is voortaan enkel digitaal raadpleegbaar. In alle leeszalen van het Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën kan je evenwel de Gentse collectie kaarten en plannen bekijken. Van de kaarten en plannen kunnen hoogwaardige digitale reproducties worden besteld bij het Rijksarchief te Gent (contact en meer informatie via rijksarchief.gent@arch.be)
* Inventarissen van archieven Raad van Vlaanderen en Staten van Vlaanderen online
De archieven van de Raad van Vlaanderen en Staten van Vlaanderen, bewaard op het Rijksarchief te Gent, zijn een belangrijke bron voor de gerechtelijke en bestuurlijke geschiedenis van het graafschap Vlaanderen. Voor vele lokale onderzoekers bevatten ze een schat aan gegevens. De monumentale inventarissen van beide archieven, gerealiseerd door Jan Buntinx en Michel Nuyttens werden recent op de website van het Algemeen Rijksarchief online geplaatst. Vanaf nu kan je via de zoekrobot op de website van het Algemeen Rijksarchief (http://search.arch.be/nl) speuren in 34624 archiefbestanddelen van de Raad van Vlaanderen en 12326 archiefbestanddelen van de Staten van Vlaanderen.
* Archiefambacht tussen geschiedenisbedrijf en erfgoedwinkel. Een balans bij het afscheid van vijf rijksarchivarissen.
Op 22 mei 2013 vond in Gent de afscheidsviering plaats van vijf Vlaamse rijksarchivarissen. Er werd hulde gebracht aan Erik Houtman, Gustave Janssens Michel Nuyttens, Maurice Vandermaesen en Herman Van Isterdael. Ter gelegenheid van deze viering en generatiewissel stelden Eddy Put en Chantal Vancoppenolle een bundel samen waarin wordt gereflecteerd over de identiteit van de archivaris in verleden, het heden en de toekomst. Deze denkoefening resulteerde in elf bijdragen van binnen- en buitenlandse specialisten in het veld over het archiefambacht en de relatie tussen archivarissen, historici en de brede erfgoedwereld. Deze bundel bevat ook de biografische portretten van de vijf rijksarchivarissen die recent of in de nabije toekomst van hun pensionering kunnen genieten. Het boek kreeg de uitdagende titel ‘Archiefambacht tussen geschiedenisbedrijf en erfgoedwinkel. Een balans bij het afscheid van vijf rijksarchivarissen’ en werd uitgegeven in de reeks Miscellanea Archivistica Studia van het Algemeen Rijksarchief. Bestellen kan via rijksarchief.gent@arch.be (kostprijs: 20 euro + verzendingskosten)